Zendu lagwad – झेंडूचे फूल हे देशभरातील महत्त्वाचे फूल आहे. या फुलांचा मोठ्या प्रमाणावर हार आणि सजावटीसाठी वापर केला जातो.
झेंडूसाठी आवश्यक वातावरण
राज्यात झेंडूचे उत्पादन तिन्ही हंगामात घेतले जाते आणि त्याला जास्त मागणी असते.
झेंडू हे प्रामुख्याने थंड हवामानातील पीक आहे, झेंडूची वाढ आणि फुलांचा दर्जा थंड हवामानात चांगला असतो.
झेंडूची लागवड पावसाळा, हिवाळा आणि उन्हाळा या तिन्ही ऋतूंमध्ये हवामानाच्या परिस्थितीनुसार केली जाते.
आफ्रिकन झेंडू
आफ्रिकन झेंडूची लागवड फेब्रुवारीच्या पहिल्या आठवड्यानंतर आणि जुलैच्या पहिल्या आठवड्यापूर्वी केल्यास उत्पादनावर आणि फुलांच्या गुणवत्तेवर चांगला परिणाम होतो.
त्यामुळे जुलैच्या पहिल्या आठवड्यापासून १५ दिवसांच्या अंतराने पेरणी केल्यास ऑक्टोबर ते एप्रिलपर्यंत चांगले उत्पादन मिळते. परंतु सप्टेंबरमध्ये लागवड केलेल्या झेंडूपासून सर्वाधिक उत्पादन मिळते.
झेंडूच्या लागवडीसाठी जमीन
झेंडूची लागवड विविध प्रकारच्या जमिनीत करता येते.सुपीक, पाणी टिकवून ठेवणारी.
परंतु पाण्याचा चांगला निचरा होणारी माती झेंडूसाठी चांगली असते. झेंडूचे क्षेत्रफळ ७.० ते ७.६ असलेल्या जमिनीत चांगले वाढते. झेंडू पिकाला भरपूर सूर्यप्रकाश लागतो. झाडे सावलीत चांगली वाढतात पण फुले येत नाहीत.
झेंडूची जात – पुसा ऑरेंज
पुसा ऑरेंज, (क्रॅकर जॅक आगर सुवर्ण महोत्सवी) – या जातीला लागवडीनंतर १२३-१३६ दिवसांत फुले येतात. बुश 73 से. मी उंच आहे आणि वाढ देखील जोमदार आहे. फुले नारिंगी रंगाची आणि 7 ते 8 सें.मी. मी व्यासांचा आहे. प्रति हेक्टर उत्पादन ३५ मी. टन/हेक्टर.
पुसा बसंती (गोल्डन यलो जर्सन जायंट):- या जातीला 135 ते 145 दिवसांत फुले येतात. झुडूप 59 से. मी उंच आणि मजबूत वाढतो. फुले पिवळी आणि 6 ते 9 सें.मी. मी व्यासांचा आहे.
लागवडीपूर्वीची तयारी (Zendu lagwad)
लागवडीपूर्वी जमीन 2 ते 3 वेळा खोल नांगरून, 2 ते 3 वेळा खोडवा आणि भुस व हरळीची मुळे काढून टाका.
नंतर हेक्टरी 25 ते 30 टन चांगले कुजलेले शेण मिसळून त्यात 50 किलो नत्र, 200 किलो मिसळावे. स्फुरद आणि 200 किलो पालाश पेरणीपूर्वी जमिनीत चांगले मिसळावे.
खताचा वापर (Zendu lagwad)
आफ्रिकन आणि फ्रेंच जातींसाठी खत 25 ते 30 मे. 100 किलो नत्र, 200 किलो स्फुरद आणि 200 किलो ही खते प्रति हेक्टरी द्यावीत.
संकरित वाणांची लागवड करावयाची असल्यास लागवडीपूर्वी 250 किलो नत्र/हेक्टरी आणि 400 किलो पालाश जमिनीत मिसळावे. (Zendu lagwad mahiti)
yojna : Motor pump scheme maharashtra : मोटर पंप खरेदीसाठी शेतकऱ्यांना मिळणार 75% अनुदान – अर्ज करा